Aktualizacja z dnia 18 sierpnia 2023r. i 29 września 2023r.

 

Ustawa zmieniająca wysokość odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (dalej ZFŚS, Fundusz) została w dniu 10 sierpnia 2023 roku opublikowana (Dz. U 2023 poz. 1586)[1]. Ustawa zakłada m.in. odmrożenie od 1 lipca 2023 roku podstawy naliczania odpisu na ZFŚS i weszła w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.

Chodzi o ustawę o  zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 oraz niektórych innych ustaw[1].

Przypomnę, że zmiany obejmują zarówno pracowników, których dotyczy Kodeks Pracy, jak i nauczycieli, których dotyczy Karta Nauczyciela.

Krótko przybliżę 4 najważniejsze zmiany

1. Odpis na nauczycieli z Karty Nauczyciela,
2. Odpis podstawowy i fakultatywny z ustawy o ZFŚS,
3. Świadczenie urlopowe dla nauczyciela z Karty Nauczyciela
4. Świadczenie urlopowe u pracodawców z sektora prywatnego, którzy nie utworzyli ZFŚS.

 

1. Odpis na ZFŚS dla nauczycieli

Odpis na ZFŚS dla nauczycieli, których dotyczy Karta Nauczyciela wynika z art. 53 ust. 1 Karty Nauczyciela [2] i liczony jest według następujących kwot bazowych:

• w okresie od dnia 1 stycznia 2023 r. do dnia 30 czerwca 2023r., stosuje się tzw. kwotę bazową obowiązującą w dniu 1 stycznia 2019r., (czyli w wysokości 3045,21 zł),
• w okresie od dnia 1 lipca 2023 r. do dnia 31 grudnia 2023r., stosuje się tzw. kwotę bazową obowiązującą w dniu 1 stycznia 2021r., (czyli 3537,80 zł).

Zatem odpis na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych na jednego nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć wynosi:

• 3349,73 zł (110% kwoty bazowej) w okresie od 1 stycznia do 30 czerwca 2023r.
• 3891,58 zł (110% kwoty bazowej) w okresie od 1 lipca do 30 grudnia 2023r. 
  
  

Szczegóły obliczania przeciętnej liczby zatrudnionych oraz obliczania odpisu omawiam w mojej najnowszej książce, na temat odpisu na 2023 rok.

 

2. Odpis na ZFŚS dla pracowników
(z ustawy o ZFŚS)

Odpis na ZFŚS dla pracowników, których dotyczy Kodeks pracy wynika z ustawy o ZFŚS[3], nie dotyczy nauczycieli ani uczelni wyższych i liczony jest: 

• w okresie od dnia 1 stycznia 2023 r. do dnia 30 czerwca 2023r., wg przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2019r., tzw. kwoty bazowej, tj. w wysokości 4434,58 zł,
• w okresie od dnia 1 lipca 2023 r. do dnia 31 grudnia 2023r., według przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2021r. tzw. kwoty bazowej, tj. w wysokości 5104,90 zł.

 

Odpis na pracowników wynosi:

(wysokość kwot podana na jednego pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy przez cały rok)

 

• 37,5% kwoty bazowej na pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy w tzw. normalnych warunkach pracy,
  – w okresie od dnia 1 stycznia do dnia 30 czerwca 2023r., jest to kwota 1662,97 zł,
  – a w okresie od dnia 1 lipca do dnia 31 grudnia 2023r., jest to kwota 1914,34 zł,

• 50% kwoty bazowej na pracownika wykonującego prace w szczególnych warunkach lub prace o szczególnym charakterze – w rozumieniu przepisów o emeryturach pomostowych,
  – w okresie od dnia 1 stycznia do dnia 30 czerwca 2023r., jest to kwota 2217,29 zł,
  – a w okresie od dnia 1 lipca do dnia 31 grudnia 2023r., jest to kwota 2552,45 zł,
• na pracownika młodocianego w pierwszym roku nauki 5% kwoty bazowej,
  – w okresie od dnia 1 stycznia do dnia 30 czerwca 2023r., jest to kwota 221,73 zł,
  – a w okresie od dnia 1 lipca do dnia 31 grudnia 2023r., jest to kwota 255,25 zł,
• na pracownika młodocianego w drugim roku nauki 6% kwoty bazowej,
  – w okresie od dnia 1 stycznia do dnia 30 czerwca 2023r., jest to kwota 266,07 zł,
  – a w okresie od dnia 1 lipca do dnia 31 grudnia 2023r., jest to kwota 306,29 zł,
• na pracownika młodocianego w trzecim roku nauki 7% kwoty bazowej.
  – w okresie od dnia 1 stycznia do dnia 30 czerwca 2023r., jest to kwota 310,42 zł,
  – a w okresie od dnia 1 lipca do dnia 31 grudnia 2023r., jest to kwota 357,34 zł.

 

Szczegóły obliczania przeciętnej liczby zatrudnionych oraz obliczania odpisu omawiam na specjalnej edycji szkolenia tylko z tematyki odpisu na ZFŚS oraz w mojej najnowszej książce, która jest dostępna bezpłatnie dla uczestników szkolenia.

 

Zwiększenia odpisu (fakultatywne):

• 6,25% kwoty bazowej na każdą osobę zatrudnioną, w stosunku do której orzeczono znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności,
  – w okresie od dnia 1 stycznia do dnia 30 czerwca 2023r., jest to kwota 277,16 zł,
  – a w okresie od dnia 1 lipca do dnia 31 grudnia 2023r., jest to kwota 319,06 zł,
• 6,25% kwoty bazowej na każdego emeryta i rencistę, nad którym zakład pracy sprawuje opiekę,
  – w okresie od dnia 1 stycznia do dnia 30 czerwca 2023r., jest to kwota 277,16 zł,
  – a w okresie od dnia 1 lipca do dnia 31 grudnia 2023r., jest to kwota 319,06 zł,
• 7,5% kwoty bazowej na każdą zatrudnioną osobę, pod warunkiem przeznaczenia całości tego zwiększenia na prowadzenie żłobka lub klubu dziecięcego. Dotyczy to pracodawców, którzy utworzyli zakładowy żłobek lub klub dziecięcy oraz przeznaczą na ten cel z odpisu podstawowego kwotę odpowiadającą 7,5 punktu procentowego tego odpisu.
  – w okresie od dnia 1 stycznia do dnia 30 czerwca 2023r., jest to kwota 332,59 zł,
  – a w okresie od dnia 1 lipca do dnia 31 grudnia 2023r., jest to kwota 382,87 zł,

Szczegóły omawiam na specjalnej edycji szkolenia tylko z tematyki odpisu na ZFŚS oraz w mojej najnowszej książce, która jest dostępna bezpłatnie dla uczestników szkolenia.

3. Wyższe świadczenie urlopowe dla nauczycieli, których dotyczy Karta Nauczyciela. 

 

Karta Nauczyciela w art. 53 ust. 1a wskazuje, że z odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych wypłacane jest nauczycielowi do końca sierpnia każdego roku świadczenie urlopowe w wysokości odpisu podstawowego, o którym mowa w przepisach o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych[3], ustalonego proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy i okresu zatrudnienia nauczyciela w danym roku szkolnym. Termin wypłaty świadczenia urlopowego mija 31 sierpnia.

 

Pytają Państwo jaka jest kwota świadczenia urlopowego dla nauczycieli oraz co ze świadczeniami urlopowymi dla nauczycieli wypłaconymi wcześniej, np. w czerwcu br., czyli przed wejściem w życie nowych przepisów. 

Należy wypłacić wyrównanie. 

Jest odpowiedź Ministra Edukacji i Nauki Pana Przemysława Czarnka do Pana Krzysztofa Baczyńskiego Wiceprezesa Zarządu Głównego Związku Nauczycielstwa Polskiego z dnia 07 lipca 2023r., cytuję:

„W przypadku dokonania przez dyrektorów szkół wypłaty nauczycielom świadczenia urlopowego w oparciu o odpis obowiązujący do 30 czerwca 2023 r., nauczycielom będzie należało się wyrównanie kwoty świadczenia”.

Natomiast szkoda, że w tym piśmie nie było podanej kwoty tegoż wyrównania, ponieważ na ten temat jest wiele rozbieżnych zdań prawników.

Dlaczego?

Mamy nietypową sytuację, (zbliżoną do tej z 2019 roku), kiedy to przez część roku kalendarzowego obowiązuje inna wysokość odpisu podstawowego a przez drugą część roku inna. 

W związku z tym w mediach pojawiają się różne kwoty przeliczane na różne sposoby.

Najczęściej można znaleźć następujące kwoty, (podaję kwotę świadczenia urlopowego dla nauczyciela zatrudnionego w normalnych warunkach pracy w pełnym wymiarze czasu przez cały rok szkolny):

• 1788,66 zł brutto,
• 1914,34 zł brutto,
• a jednak kwota jest inna, jak wynika z wyjaśnień Ministra Edukacji i Nauki.

Jest wyjaśnienie Ministra Edukacji i Nauki Pana Przemysława Czarnka do Pana Andrzeja Płonki Przewodniczącego XXIX Zgromadzenia Ogólnego Związku Powiatów Polskich z dnia 17 sierpnia 2023r., cytuję:

„Świadczenie urlopowe dla nauczyciela zatrudnionego przez cały rok szkolny w pełnym wymiarze czasu pracy naliczane proporcjonalnie do okresu naliczania odpisu podstawowego wynosi:
– od września 2022 r. do czerwca 2023 r. – 1385,81 zł
– od lipca 2023 r. do sierpnia 2023 r. – 319,06 zł
Wysokość świadczenia urlopowego w 2023 r. – 1704,87 zł„.

 

Co wydaje się najlepszym wyjściem w tej kontrowersyjnej sytuacji, gdzie prawnicy mają różne zdania, a mamy już wyjaśnienia MEiN?

 

Zastosowanie na początek kwoty 1704,87 zł  brutto. 

Z jakiego powodu?

Dlatego, że jest to najniższa z proponowanych dotąd kwot. Gdyby z jakiegoś powodu okazało się jednak, że ma to być kwota wyższa, to dopłacić zawsze można, a w sytuacji tych niejasności na skalę całego kraju nikt raczej za to głowy nikomu nie urwie.

Nie zdecydowałabym się na wypłacenie kwoty 1914,34 zł, ponieważ moim zdaniem to nie jest wysokość świadczenia urlopowego dla nauczycieli. Jest to wysokość świadczenia urlopowego w sektorze prywatnym  dla pracowników, którzy skorzystali z co najmniej 14-dniowego urlopu wypoczynkowego w drugiej połowie 2023 roku. Dotyczy to oczywiście pracodawców nietworzących ZFŚS i wypłacających świadczenie urlopowe. 

W przypadku wypłaty zbyt wysokiej kwoty świadczenia urlopowego możliwe, że ciężko byłoby odzyskać nadpłacone pieniądze. Zwykle lepiej, gdy pracodawca dopłaca, niż próbuje odzyskać nadpłatę. 

Moim zdaniem najbardziej odpowiednią kwotą jest kwota 1788,66 zł,
ponieważ to jest wysokość odpisu na pracownika zatrudnionego w normalnych warunkach pracy zgodnie z ustawą o ZFŚS, a do tej kwoty odnosi się art. 53 ust. 1a Karty Nauczyciela.  

Po wypłacie kwoty proponowanej przez Ministerstwo, bacznie obserwowałabym wypowiedzi różnych organów kontrolnych, aby w razie czego móc w porę zareagować. Oczywiście najlepiej byłoby od razu wypłacić właściwą kwotę, ale niektórzy mają różne zdania co do jej wysokości.

Decyzja w tej sprawie należy do dyrektora szkoły, ale mam nadzieję, że mając powyższe informacje, będzie łatwiej ją podjąć.

 

4. Świadczenie urlopowe dla pracowników zatrudnionych w sektorze prywatnym

Jeśli chodzi o wypłatę świadczenia urlopowego dla pracownika zatrudnionego w zakładzie pracy, gdzie nie został utworzony ZFŚS (na podstawie art. 3 ust. 3 ustawy o ZFŚS) sprawa jest prostsza niż ze świadczeniem urlopowym dla nauczyciela.

Zgodnie z art. 3 ust. 4 ustawy o ZFŚS wysokość świadczenia urlopowego nie może przekroczyć wysokości odpisu podstawowego na pracownika, obliczonego odpowiednio do rodzaju zatrudnienia pracownika, z tym że wysokość świadczenia dla pracowników pełnoletnich zatrudnionych w tzw. normalnych lub tzw. szczególnych warunkach pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy pracownika.

Stosownie do art. 3 ust. 5 i 5a ustawy o ZFŚS świadczenie urlopowe wypłaca pracodawca raz w roku każdemu pracownikowi korzystającemu w danym roku kalendarzowym z urlopu wypoczynkowego w wymiarze co najmniej 14 kolejnych dni kalendarzowych.
Wypłata świadczenia urlopowego następuje nie później niż w ostatnim dniu poprzedzającym rozpoczęcie urlopu wypoczynkowego.

A zatem w okresie od 1 stycznia do 30 czerwca 2023 roku świadczenie urlopowe dla pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy przez cały rok wynosiło odpowiednio:

• 1662,97 zł dla pracownika zatrudnionego w tzw. normalnych warunkach pracy,
• 2217,29 zł dla pracownika wykonującego prace w szczególnych warunkach lub prace o szczególnym charakterze – w rozumieniu przepisów o emeryturach pomostowych,
• dla pracownika młodocianego:
  – w pierwszym roku nauki wynosi 221,73 zł 
  – w drugim roku nauki 266,07 zł
  – a w trzecim roku nauki 310,42 zł.

Natomiast świadczenie urlopowe wypłacone w okresie od 1 lipca do 31 grudnia 2023 roku dla pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy przez cały rok wynosiło odpowiednio:

• 1914,34 zł dla pracownika zatrudnionego w tzw. normalnych warunkach pracy,
• 2552,45 zł dla pracownika wykonującego prace w szczególnych warunkach lub prace o szczególnym charakterze – w rozumieniu przepisów o emeryturach pomostowych,
• dla pracownika młodocianego:
  – w pierwszym roku nauki wynosi 255,25 zł
  – w drugim roku nauki 306,29 zł
  – a w trzecim roku nauki 357,34 zł.

 

UWAGA:

Świadczenie urlopowe w sektorze prywatnym działa inaczej niż świadczenie urlopowe dla nauczyciela z Karty Nauczyciela.

Wysokość świadczenia urlopowego u pracodawców, gdzie nie został utworzony Fundusz ustala się według dnia wypłaty i świadczenia tego nie wyrównuje się, jeśli zostało wypłacone do 30 czerwca 2023r.

 

Dlaczego nie wyrównuje się świadczenia urlopowego w sektorze prywatnym wypłaconego przed 1 lipca 2023r.?

Dlatego, że to świadczenie urlopowe działa inaczej i na podstawie innych przepisów niż świadczenie urlopowe dla nauczycieli.

Więcej na temat świadczeń urlopowych napisałam w artykule:
Komu przysługuje świadczenie urlopowe i jaka to kwota w 2023 roku?

 

Reasumując:

Pracodawcy w 2023 roku muszą znaleźć dodatkowe pieniądze na Fundusz, co dla niektórych może być trudne i mocno obciążające budżet ze względu na sytuację ekonomiczną.

Za to z pewnością ucieszą się:

• nauczyciele, ponieważ otrzymają wyższe świadczenie urlopowe
• oraz pracownicy z sektora prywatnego, którzy otrzymają świadczenie urlopowe w drugiej połowie roku, tj. od 1 lipca 2023r.
  
  
  

UWAGA:

Nieprawdą jest to, co niektórzy piszą w Internecie, że wyższy odpis automatycznie przełoży się na wyższe dopłaty do wczasów z biurem podróży, czy na przykład wyższe wczasy pod gruszą. Ten rodzaj dopłaty zależy od regulaminu ZFŚS, czyli wypłacany jest na podstawie innych przepisów niż świadczenie urlopowe i jest zupełnie czymś innym niż świadczenie urlopowe.

Aby można było uruchomić wyższe dopłaty do wczasów, czy np. wczasów pod gruszą, konieczna jest zmiana regulaminu ZFŚS.

To nie dzieje się automatycznie.

Zatem wyższy odpis generuje wyższe wpływy na konto ZFŚS, ale nie ma wpływu na większe wczasy pod gruszą dla pracowników, jeśli pracodawca nie zmieni regulaminu Funduszu.

Proszę nie mylić wczasów pod gruszą ze świadczeniem urlopowym.

 

Ważne:

Niniejszy artykuł jest chroniony prawem autorskim. Zabrania się jego kopiowania i cytowania bez podania źródła i autora.

Niniejszy artykuł nie stanowi porady prawnej.

 

 Źródło:

1. Ustawa z dnia 7 lipca 2023r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2023 poz. 1586).
2. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tekst jednolity Dz. U. z 2023 r.
   poz. 984 z późniejszymi zmianami).
3. Ustawa z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (tekst jednolity Dz. U. 2023 poz. 998).

 

 

Jeśli chcieliby Państwo być na bieżąco ze sprawami ZFŚS, zapraszam do zapisu do ZFSSlettera (specjalistycznego newslettera na temat ZFŚS): www.zfssedukacja.pl.

 

Niniejsza publikacja została przygotowana z zachowaniem najwyższej staranności oraz z wykorzystaniem wiedzy i doświadczenia praktycznego jej autora i jest aktualna w chwili jej publikacji. Podane w niej informacje, zaproponowane rozwiązania i wskazówki dotyczą sytuacji typowych. Wskazane propozycje mogą wymagać dodatkowych konsultacji, w celu dostosowania do wewnętrznej sytuacji w zakładzie pracy. Opublikowane rozwiązania nie mogą być traktowane jako oficjalne stanowisko organów i urzędów państwowych. W związku z powyższym autor oraz wydawca nie ponosi odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w niniejszej publikacji wskazówek, przykładów i informacji do indywidualnych, nietypowych przypadków. Informacje zawarte w niniejszej publikacji nie mają charakteru porady czy opinii prawnej. Wszelkie materiały zawarte w niniejszej publikacji mają charakter wyłącznie popularyzacyjno-informacyjny.