Na rządowym portalu www.gov.pl można znaleźć nieco niefortunną publikację zachęcającą do stosowania w ZFŚS dofinansowania do wypoczynku w formie tzw. wczasów pod gruszą. Publikacja w pewnym zakresie wprowadza czytelnika w błąd. Zanim skrytykuję pewne elementy owej publikacji, podając oczywiście powody prawne oraz życiowe, muszę powiedzieć, że intencja wprowadzenia „wczasów pod gruszą” jest świetna i sama do tego zachęcam. Dlaczego zatem napisałam, że publikacja na stronie rządowej jest niefortunna oraz wprowadza w błąd? Jak zwykle rozchodzi się o szczegóły.

W publikacji wspomniano, że: zasady, na jakich przyznaje się w urzędzie dofinansowanie do „wczasów pod gruszą”, powinny zostać określone w regulaminie Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych (ZFŚS). Z tym oczywiście się zgadzam, ponieważ „wczasy pod gruszą” mogą być wprowadzone tylko regulaminem ZFŚS.

Jednak w publikacji jest mowa o tym, że zasady ustalone w regulaminie ZFŚS, na jakich przyznaje się „wczasy pod gruszą” powinny określać m.in., cyt.:
 „- kto jest uprawniony do tego świadczenia,

– jaka jest jego wysokość,

– jaka jest częstotliwość wypłat świadczenia,

– ile dni nieprzerwanego urlopu pracownicy powinni wykorzystać, aby mogli otrzymać dofinansowanie do wypoczynku”.

Z pierwszymi trzema warunkami oczywiście należy się całkowicie zgodzić, natomiast ostatni warunek, tj. określenie ilości dni nieprzerwanego urlopu pracowników budzi zastrzeżenia.

Dlaczego to budzi zastrzeżenia?

Dlatego, że autor publikacji podając ww. warunki, użył wyrazu wskazującego na powinność. Wyraził się, że zasady „powinny” określać m.in. ilość dni nieprzerwanego wypoczynku. To wprowadza czytelników w błąd. Ostatnio otrzymuję pytania od zaniepokojonych pracodawców, którzy nie warunkują przyznania „wczasów pod gruszą” ilością dni urlopu i nie wiedzą co teraz zrobić. Pytają, czy brak wymogu urlopu wypoczynkowego jest błędem, skoro na portalu rządowym jest wprost napisane, że urlop powinien być warunkiem dofinansowania do „wczasów pod gruszą”. Zanim przedstawię przepisy prawa w zakresie „wczasów pod gruszą”, uspokajam.

Moim zdaniem publikacja na stronie rządowej pokazuje jedynie, że pewien konkretny pracodawca (a konkretnie 7 przykładowych urzędów wymienionych z nazwy na końcu wspomnianej publikacji), przydziela „wczasy pod gruszą” warunkując je dniami wykorzystanego urlopu.

Co jeszcze niepokoi we wspomnianej publikacji?

We wspomnianej publikacji możemy ponadto przeczytać, że „aby otrzymać dopłatę do wypoczynku, trzeba wykorzystać urlop w ciągu kolejnych 14 dni kalendarzowych” oraz, że „nie ma znaczenia, kiedy w danym roku pracownik wykorzysta urlop wypoczynkowy ani to, jak go spędzi”. Otóż od razu wyjaśnię, że powyższe może nie mieć znaczenia u jednego pracodawcy, ale u innego może mieć. Inny pracodawca w regulaminie ZFŚS może narzucić konkretny sposób spędzenia urlopu, np. wypłaci dofinansowanie do „wczasów pod gruszą” tylko wtedy, kiedy pracownik spędzi urlop poza miejscem zamieszkania i przedstawi fakturę za wypoczynek lub dojazd. Widuję takie zapisy w regulaminach u różnych pracodawców.

UWAGA:

Wszystko, co jest opisane we wspomnianej publikacji na stronie rządowej, należy traktować jako rozwiązanie, które zostało przyjęte u konkretnego pracodawcy, a nie jako ogólne wytyczne ustawy o ZFŚS [1]. W dalszej części opisuję, co na ten temat mówi ustawa o ZFŚS.  

 

 

Wyznacznikiem dla każdego pracodawcy są przepisy prawa, a nie zapisy w regulaminach innych pracodawców. Każdy pracodawca odpowiada za swój regulamin i za swoją gospodarkę ZFŚS.

Na temat warunkowania dofinansowania „wczasów pod gruszą” dniami urlopu wypoczynkowego znajdą Państwo w literaturze i Internecie różne wypowiedzi, zarówno twierdzące, jak i przeczące.

We wspomnianej publikacji na stronie rządowej www.gov.pl najbardziej niefortunnie użyty jest wyraz: ”powinny” wskazujący na to, że zasady regulaminu w sprawie dofinansowania do tzw. wczasów pod gruszą powinny określać ilość dni nieprzerwanego urlopu pracownika, aby mógł otrzymać dofinansowanie do wypoczynku.

Pragnę zwrócić uwagę np. na stanowisko Głównego Inspektoratu Pracy z 23 maja 2019r, (znak UNP: GIP-19-30615, GIP-GBI.0701.72.2019.3)[2], w którym m.in. możemy przeczytać, że cyt.: „wskazuje się (…), że przyznanie dofinansowania do tego rodzaju wypoczynku nie powinno być uzależnione od wykorzystania urlopu, a jedynie opierać się o kryterium socjalne”.

Zaznaczam, że:

Ustawa o ZFŚS w żadnym miejscu nie wskazuje jakoby regulamin ZFŚS powinien określać ile dni nieprzerwanego urlopu wypoczynkowego pracownicy powinni wykorzystać, aby otrzymać dofinansowanie do wypoczynku w postaci np. „wczasów pod gruszą”.

Pracodawca w pewnym sensie może to zrobić (chociaż jest to kwestia sporna), ale nie musi, a w pewnych przypadkach nawet nie powinien.

Słowo „powinny” użyte w publikacji na stronie rządowej sugeruje jakoby był to nakaz. Słownik PWN [3] wskazuje w znaczeniu słowa „powinien”, że cyt.: „jest pożądane, konieczne, żeby ktoś coś zrobił”, ”jest wskazane, żeby jakaś osoba, rzecz lub jakieś wydarzenie spełniały określone warunki”.

Co mówi ustawa o ZFŚS?

Zaznaczam, że ustawa o ZFŚS narzuca w art. 8 ust. 1, aby przyznawanie ulgowych usług i świadczeń (jakimi są np. „wczasy pod gruszą”) oraz wysokość dopłat z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych UZALEŻNIAĆ od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z ZFŚS. Żadnych innych warunków oprócz sytuacji socjalnej ustawa nie wymienia i nie narzuca.

Dni urlopu nie są kryterium socjalnym. Jeśli określamy rodzaje świadczeń w regulaminie (zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy o ZFŚS), to moim zdaniem możemy uzależnić świadczenie od dni WYPOCZYNKU, ale nie od dni URLOPU wypoczynkowego. To dwie różne sprawy.

Wypoczywać możemy przecież nie tylko na urlopie, może to być np. długi weekend. Wypoczywać może też osoba na urlopie bezpłatnym czy wychowawczym. Dlaczego nie miałaby taka osoba dostać dofinansowania? Dlaczego te osoby nie miałyby mieć prawa do ZFŚS, skoro ustawodawca w art. 2 pkt 5 takie prawo im zapewnił? A może przez swoją sytuację socjalną (np. urlop wychowawczy) nie będzie tej osoby stać na wypoczynek, przez co chętnie skorzysta z dofinansowania z ZFŚS?

ZFŚS jest w szczególności dla osób, które są w trudniejszej sytuacji socjalnej. Dlaczego na przykład ww. osoby miałyby być dyskryminowane przez rodzaj urlopu i miałyby być wyjęte spod możliwości otrzymania dofinansowania? A osoby zatrudnione na zastępstwo, albo na parę miesięcy, które 14 dni urlopu wypoczynkowego mieć nie będą? Może są w trudnej sytuacji socjalnej i takie dofinansowanie do wypoczynku będzie dla nich na wagę złota?

Warto się zastanowić nad istotą ZFŚS. Po co on jest? Kogo ma wspierać w szczególności? Czy tych którzy mają prawo do urlopu, czy tych, którzy są w trudniejszej sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej?

 

 

Z czym są mylone tzw. wczasy pod gruszą?

Czasami niektórzy mylą wczasy pod gruszą ze świadczeniem urlopowych określonym w ustawie o ZFŚS, zależnym od 14 dni urlopu. Przypominam, że świadczenie urlopowe wypłaca pod pewnymi warunkami tylko ten pracodawca, który nie utworzył ZFŚS.

 

Reasumując:

Zatem reasumując, pracodawca może w regulaminie określić minimalny okres WYPOCZYNKU, uprawniający do dofinansowania do wczasów, ale nie jest jego powinnością określenie dni URLOPU wypoczynkowego. To dwie różne sprawy.

Zresztą życie pokazało od 2020 roku ile osób straciło możliwość dofinansowania do wczasów pod gruszą, gdy zblokowani byli 14-dniowym urlopem wypoczynkowym, którego nie mogli wykorzystać z powodu np. przedłużającej się kwarantanny (pamiętamy jak to wyglądało na początku epidemii), czy np. zasiłku opiekuńczego na młodsze dziecko, które nie mogło uczęszczać do szkoły. W dodatku 14-dniowe urlopy były przerywane np. chorobowym, kwarantanną lub izolacją. Były to przypadki kompletnie niezależne od pracowników. Nic nie byli winni, a dofinansowanie im przepadło. Wiele osób pisało do mnie zapytania w sprawie, czy mogą otrzymać w następnym roku podwójną dopłatę do wczasów, tj. za rok bieżący i poprzedni. Czuli się pokrzywdzeni przez los, że przepadło im dofinansowanie przez warunek 14-dni urlopu, którego nie mogli spełnić nie z własnej winy.

Warto podejść do tego zarówno od strony przepisów prawa oraz od strony praktycznej, (powtarzam, ustawa o ZFŚS nie narzuca żadnych dni urlopu, aby móc dofinansować wypoczynek).

Widzą Państwo, co się dzieje, najpierw epidemia i dwa lata różnych nietypowych sytuacji, z którymi nigdy wcześniej się nie spotykaliśmy, konflikt zbrojny blisko naszej granicy, który nie wiadomo jak wpłynie na nasz sposób wypoczynku w wakacje, a w Chinach podobno znowu pojawiają się nowe ogniska chorobowe i zamykane są całe zakłady pracy.

Czy nie warto przygotować nasz regulamin ZFŚS w taki sposób, aby jego zapisy były uniwersalne i praktyczne w różnych, nawet nieznanych nam jeszcze dzisiaj sytuacjach?

WAŻNE:

Pragnę pokrótce zwrócić uwagę również na fakt, że we wspomnianym artykule opublikowanym na stronie rządowej wymienione są 4 korzyści dla pracodawcy płynące z uzależnienia „wczasów pod gruszą” od ilości dni urlopu wypoczynkowego. Jedną z tych korzyści jest możliwość skutecznego zarządzania i zaplanowania pracy, ze względu na to, że pracownicy planują i wykorzystują dłuższy urlop.  

Moim zdaniem zarządzanie pracownikami oraz planowanie pracy jest poza istotą ZFŚS i nie może ono być brane pod uwagę podczas definiowania zasad i warunków wypłaty dofinansowania do wypoczynku. W przeciwnym wypadku może być zakwestionowane, jako wypłata niespełniająca zasad ZFŚS. Pozwolę sobie zacytować fragment wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 19 maja 2015r. (Sygn. akt III AUa 724/14) [4]. „Świadczenia socjalne nie są elementem stosunku pracy. (…) Jedynie te działania, które podejmowane są w interesie pracowników, a nie pracodawcy, mieszczą się w ustawowym pojęciu zakładowa działalność socjalna”. 

Dla pracownika korzystna jest możliwość otrzymania dofinansowania bez konieczności wykorzystania urlopu wypoczynkowego. Pracownik może potrzebować dofinansowania np. do wyjazdu weekendowego z rodziną, który zwłaszcza w obecnych czasach, przy szybko rosnących cenach, może być dla niektórych dużym finansowym wyzwaniem.

Osoby, które chciałyby poznać jak w prosty i niekontrowersyjny sposób dofinansować wypoczynek, w tym „wczasy pod gruszą” serdecznie zapraszam na najbliższe szkolenie, gdzie oprócz omówienia tematu, przedstawię sprawdzone zapisy w regulaminie ZFŚS.

 

 

Przypominam, że jeśli pracodawca nie stosuje się do przepisów prawa, wówczas może załapać się na przykład na karę grzywny ze strony PIP (art. 12a ustawy o ZFŚS). Mogą czekać go również inne konsekwencje, jak na przykład zapłata składek do ZUS wraz z odsetkami.

Aby być na bieżąco, warto zapisać się do ZFSSlettera, (specjalistycznego newslettera w zakresie ZFŚS).

Adres do zapisu: www.zfssedukacja.pl

Źródła:

1. Ustawa z dnia 4 marca 1994r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (tekst jednolity z 2021r. poz. 746 z późn. zmianami)
2. Stanowisko Głównego Inspektoratu Pracy z 23 maja 2019r, (znak UNP: GIP-19-30615, GIP GBI.0701.72.2019.3)
3. https://sjp.pwn.pl/
4. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 19 maja 2015r. (Sygn. akt III AUa 724/14)

 

Ważne:

Niniejszy artykuł jest chroniony prawem autorskim. Zabrania się jego kopiowania i cytowania bez podania źródła i autora.

Niniejszy artykuł nie stanowi porady prawnej.

 

Zobacz też artykuł: Czy można z ZFŚS przekazać pomoc na Ukrainę lub dla uchodźców?

Niniejsza publikacja została przygotowana z zachowaniem najwyższej staranności oraz z wykorzystaniem wiedzy i doświadczenia praktycznego jej autora i jest aktualna w chwili jej publikacji. Podane w niej informacje, zaproponowane rozwiązania i wskazówki dotyczą sytuacji typowych. Wskazane propozycje mogą wymagać dodatkowych konsultacji, w celu dostosowania do wewnętrznej sytuacji w zakładzie pracy. Opublikowane rozwiązania nie mogą być traktowane jako oficjalne stanowisko organów i urzędów państwowych. W związku z powyższym autor oraz wydawca nie ponosi odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w niniejszej publikacji wskazówek, przykładów i informacji do indywidualnych, nietypowych przypadków. Informacje zawarte w niniejszej publikacji nie mają charakteru porady czy opinii prawnej. Wszelkie materiały zawarte w niniejszej publikacji mają charakter wyłącznie popularyzacyjno-informacyjny.