W tym artykule wypowiem się na temat możliwości korzystania z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych (dalej: ZFŚS) przez emerytów, zwłaszcza emerytów, którzy podjęli zatrudnienie.

Uprawnienia emerytów do korzystania z ZFŚS – Nowa uchwała Sądu Najwyższego

W ostatnich latach w zakładach pracy, w mediach społecznościowych, a szczególnie na szkoleniach ciągnie się dyskusja na temat tego, czy emeryt, który podejmie pracę u innego pracodawcy, może korzystać z ZFŚS tego pracodawcy od którego przeszedł na emeryturę, czy też może traci prawo do ZFŚS.

Zdania na ten temat od wielu lat są podzielone. Dochodzi do tego, że nawet poważne instytucje mają rozbieżne zdania w tej sprawie, w zależności od regionu Polski.

Co w tej sytuacji ma zrobić pracodawca, który jest zewsząd otoczony różnymi, rozbieżnymi informacjami?

Jak ma postąpić?

„Uznać” emeryta za „swojego emeryta”, czy może nie?

Sprawa jest poważna, ponieważ chodzi o pieniądze, a konkretnie zarówno o dokonanie odpisu na emeryta jak i o przydzielanie świadczeń. 

Z niektórymi problemami można sobie w pewien sposób poradzić na przykład poprzez zapisy w Regulaminie ZFŚS, jednak w większości przypadków występują sytuacje problematyczne na przykład ze względu na specyfikę pracodawcy (w szczególności w publicznych placówkach oświatowych). 

W czym tkwi problem?

Ustawa o ZFŚS w art. 2 pkt 5 wskazuje osoby uprawnione do korzystania z ZFŚS. Między innymi osobami uprawnionymi do korzystania z ZFŚS są emeryci i renciści – byli pracownicy i ich rodziny. 

Wydaje się to proste, ale to pozory. Sprawa potrafi być skomplikowana.

Gdy mamy sytuację, w której pracownik jest zatrudniony u pracodawcy ABC, a następnie przechodzi na emeryturę i nic więcej u emeryta zawodowo się nie dzieje, to tak, sytuacja jest oczywista, jest to emeryt pracodawcy ABC, ponieważ ten pracodawca jest ostatnim pracodawcą emeryta. 

Problem pojawia się na przykład w sytuacji, gdy emeryt po przejściu na emeryturę podejmuje pracę u innego pracodawcy.

Tutaj pojawia się problem ustalenia

Czy ten emeryt jest nadal emerytem tego ostatniego pracodawcy?

(w naszym przykładzie jest to pracodawca ABC). 

Właśnie tutaj zaczynają się rozbieżności interpretacyjne. Nie dotyczą one ustawy o ZFŚS, ale przepisów emerytalnych. 

Niektórzy w swojej interpretacji powołują się na uchwałę Sądu Najwyższego z 1991 roku, z której wynika, że 

„osoba, która uprzednio przeszła na wcześniejszą emeryturę i podjęła w nowym zakładzie pracy zatrudnienie przy zawieszeniu wypłaty emerytury, a następnie po rozwiązaniu stosunku pracy ponownie pobiera emeryturę, jest (…) „emerytem – byłym pracownikiem” tego ostatniego zakładu pracy”

i uważają bezwzględnie, że emeryt traci status emeryta i nie może już korzystać z ZFŚS w swoim dawnym zakładzie pracy (w naszym przykładzie to pracodawca ABC), ponieważ uzyskuje status pracownika innego zakładu pracy. 

Jednak warto pamiętać, że jest to uchwała z 1991 roku (I PZP 56/91), wydana w stanie prawnym, gdzie emeryt chcąc podjąć pracę zawieszał emeryturę. Od pewnego czasu przepisy emerytalne uległy zmianie i emeryt nie musi zawieszać emerytury chcąc podjąć pracę. Przepisy nie narzucają zawieszenia emerytury, zatem emeryt może pobierać emeryturę i równocześnie dorabiać sobie jako pracownik. 

Zatem, czy przestaje być emerytem, skoro nadal pobiera emeryturę? 

No właśnie, dlatego w obiegu funkcjonuje też drugie stanowisko, że jeśli emeryt nie zawiesił emerytury, to jest nadal emerytem tego ostatniego pracodawcy (w naszym przykładzie pracodawcy ABC) i może korzystać u niego z ZFŚS, a równocześnie jest pracownikiem innego zakładu pracy, gdzie też może korzystać z ZFŚS jako pracownik.   

I wreszcie mamy nowe światło na sprawie. 

W dniu 21 lutego 2024 roku Sąd Najwyższy w składzie 3 sędziów podjął następującą uchwałę (III PZP 3/23): 

„Emeryt, który uprzednio przeszedł na emeryturę i podjął zatrudnienie u innego pracodawcy, gdzie otrzymuje wynagrodzenie w wysokości nie powodującej zawieszenia wypłaty emerytury, jest „emerytem – byłym pracownikiem” w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 998)„.

Cieszę się, że Sąd Najwyższy podjął tę uchwałę, ponieważ możliwe, że różne organy kontrolne i instytucje ujednolicą stanowisko w tej sprawie i jeden z problemów, który mieli Państwo w ostatnich latach zostanie rozwiązany.  

Z pewnością dołączę informację o ww. uchwale do moich materiałów szkoleniowych.